Operacja przeprowadzona została w 2002 r. w trakcie operacji na otwartym mózgu w Laboratorium Przedoperacyjnej Oceny Epilepsji w Szpitalu Uniwersyteckim w Genewie . Artykuł został opublikowany w Nature.
Doznania poza ciałem - OBE - to odczucia, podczas których świadomość osoby wydaje się odrywać od ciała i zajmować odległą pozycję. Doświadczenie to zostało wywoływane powtarzalnie w laboratorium w trakcie ogniskowego stymulowania prądem prawego zakrętu kątowego mózgu u pacjentki, która była poddawana badaniu w celu leczenia epilepsji.
Stymulacja w tym miejscu wywoływała również złudzenia transformacji ramion i nóg pacjentki (złożone reakcje somatosensoryczne) oraz przemieszczenia całego ciała (reakcje przedsionkowe), wskazując, że doświadczenia poza ciałem mogą odzwierciedlać chwilowe zaburzenie mózgu do integracji złożonych informacji somatosensorycznych i przedsionkowych.
Pacjentka, 43-letnia kobieta, cierpiała na złożone napady częściowe od 11 lat; podejrzewano padaczkę płata skroniowego po prawej stronie. Ponieważ obrazowanie metodą rezonansu magnetycznego nie wykazało żadnych zmian, przeprowadzono inwazyjne monitorowanie w celu precyzyjnego zlokalizowania ogniska napadów. Elektrody podtwardówkowe zostały zaimplantowane w celu rejestrowania napadów, a ogniskowa stymulacja elektryczna została użyta do identyfikacji kory mózgowej.
Trójwymiarowa rekonstrukcja powierzchni prawej półkuli mózgu z obrazowania rezonansem magnetycznym. Elektrody zostały zaimplantowane w mózgu pacjenta w trakcie przedoperacyjnej oceny. Żółtym kolorem zaznaczono miejsce, w którym wywoływane były doświadczenia poza ciałem (OBE), złudzenia części ciała i reakcje przedsionkowe (strzałka), doświadczenia nie były częścią zwyczajowych napadów pacjentki. Kolor fioletowy to odpowiedzi behawioralne motoryczne, zielona - kora somatosensoryczna; turkusowa - kora słuchowa. Prąd stały (0,5-5,0 mA, czas trwania impulsu 2 s) był stosowany przy 50 Hz przez sąsiednie styki.
Początkowe stymulacje (n=43; 2,0-3,0 mA) wywoływały reakcje przedsionkowe, w których pacjentka zgłaszała, że „tonie w łóżku” lub „spada z wysokości”. Zwiększenie natężenia prądu (3,5 mA) prowadziło do OBE („Widzę siebie leżącą w łóżku, z góry, ale widzę tylko swoje nogi i dolną część tułowia”). Dwie kolejne stymulacje wywołały to samo odczucie, które obejmowało natychmiastowe uczucie „lekkości” i „unoszenia się” około dwóch metrów nad łóżkiem, blisko sufitu.
Pacjentce następnie kazano obserwować swoje (prawdziwe) nogi podczas stymulacji elektrycznej (n=42; 4,0, 4,5 mA). Jak wcześniej, leżała (górna część ciała podparta pod kątem 45°, nogi wyciągnięte). Tym razem zgłosiła, że jej nogi „skracały się”.
Jeśli nogi pacjentki były zgięte przed stymulacją (kąt kolan 90°; n=42; 4,0, 5,0 mA), zgłaszała, że jej nogi wydają się szybko poruszać w kierunku jej twarzy, co skutkowało wykonywaniem przez nią uniku.
Kiedy kazano jej patrzeć na wyciągnięte ramiona podczas stymulacji elektrycznej (n=42; 4,5, 5,0 mA), pacjentka czuła, że jej lewe ramię jest skrócone; prawe ramię pozostało nienaruszone. Jeśli obie ręce były w tej samej pozycji, ale zgięte pod kątem 90° w łokciu, czuła, że jej lewy przedramię i dłoń poruszają się w kierunku jej twarzy (n=42; 4,5, 5,0 mA). Kiedy jej oczy były zamknięte, czuła, że jej górna część ciała porusza się w kierunku jej nóg, które pozostawały stabilne (n=42; 4,0, 5,0 mA).
Te obserwacje wskazują, że OBE i złożone złudzenia somatosensoryczne mogą być sztucznie wywoływane poprzez stymulację elektryczną kory mózgowej. Powiązanie tych zjawisk i ich anatomiczna selektywność sugerują, że mają one wspólne źródło w przetwarzaniu związanym z ciałem, co jest wspierane przez ograniczenie tych wizualnych doświadczeń do własnego ciała pacjentki.
Podczas swojego OBE, pacjentka „widziała” tylko tę część swojego ciała, którą również czuła, że została zmodyfikowana podczas jej doświadczeń transformacji ciała. To kontrastuje z niecielesnymi halucynacjami wzrokowymi, które są powszechnie wywoływane przez stymulację elektryczną w miejscu połączenia ciemieniowo-skroniowego. Jak sugerowały wcześniejsze badania neurologiczne dotyczące OBE i innych zaburzeń obserwacji ciała, zakręt kątowy może być kluczowym węzłem w większym obwodzie neuronalnym, który pośredniczy w złożonym postrzeganiu własnego ciała.
Doświadczenia poza ciałem i transformacje ciała są przejściowe i mogą zniknąć, gdy osoba próbuje zbadać złudne ciało lub jego część. Nasze odkrycia sugerują, że zmiany w wizualnej uwadze i/lub natężeniu prądu w zakręcie kątowym mogą powodować te fenomenologiczne modyfikacje.
Chociaż nie do końca rozumiemy mechanizm neurologiczny, który powoduje OBE, nasze wyniki sugerują, że przetwarzanie przedsionkowe może być ważne. Chociaż początkowo wywoływane były przedsionkowe odpowiedzi translacyjne bez OBE i mogą być one wywoływane w izolacji, przedsionkowe odczucia unoszenia się i lekkości towarzyszyły OBE u naszej pacjentki. Również rdzeń regionu ludzkiej kory przedsionkowej znajduje się blisko zakrętu kątowego. Możliwe, że doświadczenie oddzielenia siebie od ciała jest wynikiem niezdolności do integracji złożonych informacji somatosensorycznych i przedsionkowych (np. w stanach
Olaf Blanke, Stéphanie Ortigue†, Theodor Landis†, Margitta Seeck
Laboratorium Przedoperacyjnej Oceny Epilepsji, Program Neurologii Funkcjonalnej i Neurochirurgii, Szpitale Uniwersyteckie w Genewie i Lozannie, 1211 Genewa i 1011 Lozanna, Szwajcaria e-mail: olaf.blanke@hcuge.ch †Laboratorium Mapowania Funkcjonalnego Mózgu, Oddział Neurologii, Szpital Uniwersytecki w Genewie, 1211 Genewa, Szwajcaria*
